Hollandse meesters in La Pinacothèque

Hier een aardig verhaal dat ik vorige week maakte voor Het Financieele Dagblad over de expositie L'Âge d'Or Hollandais in La Pinacothèque.

Hollandse meesters big business in Parijs

Het museum La Pinacothèque doet goede zaken met opgeslagen werk uit het Rijksmuseum van Amsterdam.

Op bussen, in de metrostations, op reclamezuilen, overal in Parijs lokt een affiche met ‘De liefdesbrief’ van Vermeer het publiek naar de tentoonstelling L’Âge d’Or Hollandais, de Hollandse Gouden Eeuw, in La Pinacothèque aan de Place de la Madeleine.
Bezoekers laten zich, mede door de ondertitel ‘Van Rembrandt tot Vermeer’, en masse verleiden. Iedere dag weer schuifelt een lange rij wachtenden langzaam richting ingang - dat duurt soms ruim een uur - waarna de menigte zich in meerdere lagen voortbeweegt langs de Hollandse meesters, afkomstig uit het Amsterdamse Rijksmuseum.
De deels ondergrondse expositieruimte met donkere zalen en een laag plafond - het is de voormalige opslagruimte van delicatessenwinkel Fauchon - kan maximaal 700 bezoekers tegelijk ontvangen. Op topdagen worden tot 6000 kaartjes verkocht (à € 10, plus een supplement van € 2,30 voor wie de wachtrij wil omzeilen). Speciaal voor deze tentoonstelling, die tot 7 februari duurt, blijft de Pinacothèque ’s avonds twee uur langer open, tot acht uur, en twee keer per week tot tien uur.
Directeur Marc Restellini van de Pinacothèque is niet onomstreden bij zijn Parijse museumcollega’s. Hij krijgt het verwijt zich meer op marketing te richten dan op kunst.
‘Ik ben in eerste instantie kunsthistoricus’, zegt hij. ‘De kritiek komt vooral voort uit jaloezie. Als artistiek directeur van het Musée du Luxembourg trok ik volle zalen met spraakmakende tentoonstellingen van Rodin, Rafaël of Modigliani. Nu doe ik dat weer in de Pinacothèque.’
Hij denkt dat de conservatoren van de grote Parijse staatsmusea als het Louvre of Grand Palais ervan balen dat ze zelf niet op het idee zijn gekomen de Hollandse meesterwerken te exposeren. De meeste liggen al sinds de aanvang van de verbouwingswerkzaamheden van het Rijksmuseum opgeslagen.
Restellini zegt gemakkelijk tot een akkoord te zijn gekomen met directeur Wim Pijbes van het Rijksmuseum, die hij goed kent. Naar eigen zeggen heeft hij het museum in Amsterdam niets betaald voor de uitleen. ‘De transportkosten, de verzekering en het wetenschappelijke werk voor de expositie zijn uiteraard voor onze rekening’, zegt Restellini. Welk bedrag daarmee gemoeid is, wil de directeur niet vertellen. Voorgaande tentoonstellingen kostten € 1,5 mln à € 2 mln. Als tegenprestatie krijgt het gerenoveerde Rijksmuseum volgens Restellini in de toekomst de mogelijkheid tentoonstellingen van de Pinacothèque over te nemen.
De Pinacothèque, dat geen eigen collectie bezit en geen subsidie ontvangt van de staat, geldt als buitenbeentje in de Parijse museumwereld. ‘We halen voldoende inkomsten uit kaartverkoop en onze winkel om rond te komen.’
Dat het publiek in de mensenhaag soms niet meer dan een glimp opvangt van één schilderij van Vermeer, één Jan Steen en vijf Rembrandts (waaronder ‘Portret van Titus als monnik’ en ‘De oosterling’) en het voor de rest moet stellen met onbekender werk, valt sommigen wat tegen. Toch zijn de meeste Franse critici positief.
Restellini draait het verwijt te zwichten voor commercie graag om. ‘Wij organiseren een tentoonstelling met goeddeels minder bekend werk. We laten zien hoe het stilleven op kwam zetten, tonen scènes uit het stadsleven, het platteland. Natuurlijk trekken we bezoekers met Vermeer en Rembrandt op het affiche, dat zou iedereen doen.’
Het ontbreekt de grote musea volgens hem aan originaliteit. ‘Elke keer weer Picasso: Picasso en zijn inspiratiebronnen, Picasso en Matisse. En volgend jaar Monet in het Grand Palais. Alsof we daar sinds vijftig jaar nog iets nieuws over kunnen zeggen.’