Eerbetoon aan laatste poilu
Dôme des Invalides. Foto: Wallyg (Flickr)Zojuist was ik aanwezig bij de herdenkingsplechtigheid ter ere van de laatste Franse soldaat die meestreed in de Eerste Wereldoorlog (poilus zeggen Fransen). Lazare Ponticelli overleed vorige week woensdag op 110-jarige leeftijd. De ceremonie vond plaats in de Dôme des Invalides.
Op de klanken van de dodenmars van Chopin droegen soldaten van het Vreemdelingenlegioen de kist naar buiten. De geboren Italiaan die begin vorige eeuw naar Frankrijk was gekomen, meldde zich in 1914 bij het legioen omdat hij 'wilde vechten voor het land dat hem eten had gegeven', zoals hij later zei in een interview.
Voor mijn ogen werd Ponticelli onder een Franse vlag de kerk uitgedragen. De legionairs zetten de kist de binnenplaats, waar president Nicolas Sarkozy hem een laatste eer bewees. De president, die de laatste tijd veel kritiek te verduren heeft gekregen, hield wijselijk zijn mond, wat waarschijnlijk meer indruk maakte dat een zoveelste toespraak gedaan zou hebben.
Mijn gedachten dwaalden af. Lazare Ponticelli, geboren als Lazzaro. Een man die op negenjarige leeftijd vanuit zijn dorpje tussen Parma en Piacenza met de trein naar Frankrijk kwam om werk te zoeken. Hij kwam aan op Gare de Lyon en sprak geen woord Frans.
Hij werd schoorsteenveger en krantenverkoper. In de zomer van 1914, op 31 juli, is hij binnen de kortste keren door zijn stapel kranten heen als de beroemde socialistische leider Jean Jaurès vermoord wordt.
Ponticelli overleefde de verschrikkingen van de loopgraven en zou en passant een Fransman én een Duitser van de dood gered om vervolgens opgeroepen te worden in het Italiaanse leger toen zijn land ook deelnam aan de oorlog (aan geallieerde zijde).
Maar ook is hij een man die in 1921 een succesvol eigen bedrijf oprichtte, die in 1939 eindelijk de Franse nationaliteit kreeg, en die in de Tweede Wereldoorlog deelnam aan het verzet in Parijs. Sinds 1960 heeft hij 48 jaar pensioen kunnen genieten. Zijn geheim voor een lang leven: 'geduld'.
De Fransen hadden zich nauwelijks een 'geschiktere' laatst levende soldaat kunnen wensen: een succesvolle immigrant en een oorlogsheld. Lange tijd leek de ceremonie echter niet door te gaan. Ponticelli vond het een belediging voor al zijn kameraden dat alleen hij die toevallig het oudst is geworden, met de eer zou strijken.
Na de verzekering dat zijn collega's ook in de eer zouden delen, stemde hij toch in met een bescheiden ceremonie. Een plek in het Panthéon, tussen de 'groten van de Republiek', sloeg hij echter af. Vanavond wordt hij na een besloten ceremonie bijgezet in een familiegraf in Kremlin-Bicêtre, ten zuiden van Parijs.
Voor mijn ogen werd Ponticelli onder een Franse vlag de kerk uitgedragen. De legionairs zetten de kist de binnenplaats, waar president Nicolas Sarkozy hem een laatste eer bewees. De president, die de laatste tijd veel kritiek te verduren heeft gekregen, hield wijselijk zijn mond, wat waarschijnlijk meer indruk maakte dat een zoveelste toespraak gedaan zou hebben.
Mijn gedachten dwaalden af. Lazare Ponticelli, geboren als Lazzaro. Een man die op negenjarige leeftijd vanuit zijn dorpje tussen Parma en Piacenza met de trein naar Frankrijk kwam om werk te zoeken. Hij kwam aan op Gare de Lyon en sprak geen woord Frans.
Hij werd schoorsteenveger en krantenverkoper. In de zomer van 1914, op 31 juli, is hij binnen de kortste keren door zijn stapel kranten heen als de beroemde socialistische leider Jean Jaurès vermoord wordt.
Ponticelli overleefde de verschrikkingen van de loopgraven en zou en passant een Fransman én een Duitser van de dood gered om vervolgens opgeroepen te worden in het Italiaanse leger toen zijn land ook deelnam aan de oorlog (aan geallieerde zijde).
Maar ook is hij een man die in 1921 een succesvol eigen bedrijf oprichtte, die in 1939 eindelijk de Franse nationaliteit kreeg, en die in de Tweede Wereldoorlog deelnam aan het verzet in Parijs. Sinds 1960 heeft hij 48 jaar pensioen kunnen genieten. Zijn geheim voor een lang leven: 'geduld'.
De Fransen hadden zich nauwelijks een 'geschiktere' laatst levende soldaat kunnen wensen: een succesvolle immigrant en een oorlogsheld. Lange tijd leek de ceremonie echter niet door te gaan. Ponticelli vond het een belediging voor al zijn kameraden dat alleen hij die toevallig het oudst is geworden, met de eer zou strijken.
Na de verzekering dat zijn collega's ook in de eer zouden delen, stemde hij toch in met een bescheiden ceremonie. Een plek in het Panthéon, tussen de 'groten van de Republiek', sloeg hij echter af. Vanavond wordt hij na een besloten ceremonie bijgezet in een familiegraf in Kremlin-Bicêtre, ten zuiden van Parijs.
Labels: geschiedenis, oorlog
