Negatief reisadvies Parijs

'Don't go to Paris warning,' kopte de Britse krant The Sun. De krant toont een foto waarop een onschuldige dame wordt aangevallen door een groep wilde demonstranten. Dat gevaar loopt iedereen in Parijs, is de boodschap. Het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken waarschuwt voor de gevaren in Parijs. Hoewel de links en de vermelding van de krant eigenlijk al weblogvervuiling zijn, hoorde ik in Nederland ook al weer de eerste bezorgde klanken: is een weekendje Parijs nog wel veilig? Tijdens de rellen in de voorsteden ging het ook al zo. Lees daarover mijn bericht: Voorsteden Parijs geen Tsjetsjenië.

Voor alle duidelijkheid: Parijs is op dagen zonder demonstraties totaal rustig. En zelfs een folkloristisch bezoek aan een - oh la la - demonstratie brengt slechts een zeer gering risico mee. Zolang je maar niet naar de plek gaat waar de demonstratie eindigt, en vooral: daar niet blijft na afloop. Daar vindt steevast het gerotzooi plaats.
Wie echt geen enkel extra risico wil lopen, blijft gewoon weg van de route van de tocht, die altijd een dag van tevoren wordt aangekondigd. Meestal merk je op een parallelweg van de demonstratie al niets meer van de duizenden protestgangers. Laat staan in een andere buurt.
Ik vind de demonstraties en de eis het CPE in te trekken op zich onzinnig en ondemocratisch, zoals ik al meermaals op dit blog en ook in de krant schreef, maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de ongeregeldheden in het niet vallen bij de massale, vreedzame optochten.
Uiteraard moet de pers berichten over de rellen en levert het geweld spectaculaire beelden op, maar geloof alsjeblieft niet dat ik in levensgevaar door dagelijks - en soms zelfs (oei oei oei) 's nachts - in Parijs rond te fietsen en te lopen.

Wat staat er op de foto? (11)

Foto: Olivier van Beemen

Wie is deze blij kijkende, geleerde man? En voor welk pleintje zit hij daar zo lekker met z'n knietjes over elkaar en met zijn gouden schoentje? Spelregels en prijs: hier.

Eerdere foto's:
foto 10 / foto 9 / foto 8 / foto 7 / foto 6 / foto 5 / foto 4 / foto 3 / foto 2 / foto 1

Vive le printemps

Foto: Olivier van Beemen

Helaas weinig tijd vandaag om van het fraaie lentezonnetje te genieten, zelfs niet om mijn weblog behoorlijk up te daten. Wel kwam ik vandaag onderweg naar een arbeidsbureau van de ANPE in het noorden van Parijs (voor een reportage) langs deze toepasselijke muurschildering. Weten jullie waar die zich bevindt?

Morgen trouwens weer de wekelijkse fotoquiz.

Van het stakingsfront

Stakingsoptocht in Parjs, nabij Gare d'Austerlitz. Foto: Olivier van Beemen

Ik heb me vandaag maar niet te lang in de massa begeven. Alle stakingen/demonstraties lijken eigenlijk nogal op elkaar. Iedereen schreeuwt dat het arbeidscontract voor jongeren CPE moet worden afgeschaft en hoe slecht de regering is, tot groot genoegen van oude communisten en trotskisten die weer van hun stoffige zoldertjes komen om bladen als Rouge en Révolution internationale te verspreiden. Daar komt het in het kort op neer. De opkomst schijnt wel weer erg hoog te zijn. De vakbonden zelf spraken al van tweeënhalf miljoen demonstranten in heel Frankrijk. In Parijs, waar 4000 man politie is ingezet, zouden de eerste ongeregeldheden alweer plaats hebben gevonden.

Lees hier mijn verhaal.

Grote staking Parijs en rest van Frankrijk

Gisteren was ik naar Louise Attaque in de aangename muziekhal Vorst Nationaal (Forêt Nationale) in Brussel. Mooi concert. Ondanks de staking had ik vanmorgen weinig problemen met de Thalys, 10 minuutjes vertraging: dat gebeurt wel vaker. Thalys en Eurostar ontsnappen meestal aan stakingen.

Het was vanmorgen nog rustig in de stad. Wel moest ik een kleine omweg maken, niet wegens stakers maar wegens een bezoek van de koning van Spanje... In Parijs begint de optocht op dit moment op Place d'Italie. De opkomst zal mogelijk iets lager liggen door de regenbuien die Parijs teisteren. Opnieuw wordt gevreesd voor rellen aan het einde. Ik ga zo meteen eens kijken (niet voor de rellen dit keer). Later meer dus...

Louise Attaque

Morgen bericht ik weer over de Franse actualiteit, die heftig belooft te zijn met de aangekondigde staking, opnieuw uit protest tegen het arbeidscontract CPE. Vandaag vertoef ik in Brussel, onder meer voor een bezoek aan de redactie van Knack en voor een concert van Louise Attaque.

Politiek debat terug in Frankrijk

Foto: Olivier van Beemen

Hoe nutteloos en onterecht ik de demonstraties tegen het CPE ook mag vinden, het is wel leuk dat het politieke debat helemaal terug is in Frankrijk. Overal hoor je jonge en oude Parijzenaars in discussie over de demonstraties en de zin en de onzin van het arbeidscontract voor jongeren.
In restaurants en cafés kijken groepjes studenten naar elkaar en vragen zich af tot welk 'kamp' de ander hoort: demonstreren of weer naar de faculteit? Studente Anne-Mareille Dubois verwacht dat de tweedeling tussen beide groepen voort zal bestaan, ook wanneer de rust is weergekeerd op de universiteiten.
Sommigen nemen het zekere voor het onzekere en maken hun standpunt openbaar. Tijdens mijn hardloopsessietje in de Jardin du Luxembourg gisteren liep er een studente rond met 'Oui au CPE' op haar T-shirt. Even later op de fiets stond ik achter een vertegenwoordigster uit het andere kamp voor het stoplicht te wachten (foto). Rêve générale was gisteren hun niet slecht gevonden slogan: 'Algemene droom', een woordspeling op grève générale, de algemene staking. Die is voor dinsdag aangekondigd.

Opnieuw demonstraties en staking in Frankrijk

Gisteren was het weer raak. Een nieuwe studenten- en (vooral) scholierendemonstratie in Parijs en in veel provinciesteden met opnieuw een gewelddadig staartje. In totaal in Frankrijk ruim 400 arrestaties. Het begint voorspelbaar te worden. Ik ben nog even gaan kijken op het plein voor de Dôme des Invalides, waar de confrontatie tussen CRS (Franse ME) en de jongeren plaatsvond. Ik moet toegeven dat ik wel een beetje sensatiezuchtig ben.
Napoleon (die overigens niet echt in de Dôme schijnt te liggen) zag dat het weer goed mis was. Ook in Parijs werden ongeveer 150 jongeren aangehouden (foto). Volgens een Italiaanse fotograaf die al langer aanwezig was, ging het niet om de grootste relschoppers, die auto's in brand hadden gestoken en straatstenen naar de politie hadden gegooid. Die waren volgens hem al lang weg.
Dinsdag volgt een grote landelijke staking. Spoorwegen, de metro van Parijs en de lijnen van Air France zullen hevig ontregeld zijn. De treinen van Thalys (tussen Nederland en Parijs) rijden in principe wel gewoon, maar de maatschappij heeft voor de zekerheid zijn geld-terug-bij-vertraging-programma tijdelijk stopgezet.

Voor de kranten schreef ik gisteren een verhaal waarin de politiek centraal staat.

Foto: Olivier van Beemen

Wat staat er op de foto? (10)

Foto: Olivier van Beemen

De wekelijkse fotoquiz. Wat is er achter deze deur gevestigd? Je kunt de foto vergroten door te klikken. Spelregels en prijs: hier.

Eerdere foto's
foto 9 / foto 8 / foto 7 / foto 6 / foto 5 / foto 4 / foto 3 / foto 2 / foto 1

Libération geeft tips tegen traangas

De linkse krant Libération leeft door het studentenprotest de afgelopen weken helemaal op. De oplage, die de laatste jaren sterk daalde, stijgt weer iets en de krant kan zijn engagement weer volop tonen.

Zo is de pagina Vous vandaag gewijd aan bescherming tegen traangas, dat de CRS (Franse ME) gebruiken als protesten uit de hand dreigen te lopen. Zelf maakte ik het afgelopen zaterdag voor het eerst mee: niet aangenaam voor ogen en luchtwegen, maar gelukkig snel uitgewerkt en niet schadelijk. Het viel me trouwens op dat enkele fotografen en een cameraman goed voorbereid waren. Zij stonden plaatjes te schieten cq te filmen met helm (tegen de flessen die de jongeren niet ver genoeg gooien en in eigen kamp terecht komen) en grote beschermende brillen. De journalistiek is een zwaar vak...

De tips tegen traangas:

- Zet een ski- of duikbril op
- Houd een sjaal voor neus en mond
- Nooit in je ogen wrijven
- Spuit wat citroen op je sjaal. Dat filtert het gas. Azijn of appelcider werken ook.
- Was je goed en maak je niet op. Vuil en make-up trekken het gas aan.

Wat Libération niet vermeldt, is dat je ook gewoon weg kunt blijven van de gewelddadige confrontaties, wat vrij gemakkelijk is. Een vreedzame demonstratie ontaardt over het algemeen niet van het ene op het andere moment in een confrontatie tussen CRS en studenten.

Zie ook mijn eerdere bericht over Libération en dit bericht op De Nieuwe Reporter.

Studenten verdeeld in twee kampen

Elise Blondel en Anne-Mareille Dubois. Foto's: Olivier van Beemen

Gisteren en vandaag twee studentes van de Sorbonne geïnterviewd. Elise Blondel (22 jaar, vierdejaars internationale betrekkingen) is fel tegen het CPE en wil dat de regering het zo snel mogelijk intrekt. Anne-Mareille Dubois (20, derdejaars politicologie) daarentegen vindt dat premier Dominique de Villepin niet moet zwichten voor de druk van de straat. Zij wil juist zo snel mogelijk weer naar de faculteit.

Lees het verhaal hier.

Protest tegen stakers groeit

Studenten protesteren op de Place du Panthéon tegen de blokkades op hun universiteiten. Foto: Olivier van Beemen

Ook het protest tegen de stakingen neemt toe. Op dit moment demonstreren studenten bij het Panthéon, waar ik net even ben gaan kijken. Ongeacht of de antiblokkadestudenten nu voor of tegen het arbeidscontract CPE zijn, zij willen gewoon naar de universiteit. De anti-CPE-demonstranten schijnen - bijzonder kinderachtig - gestemd te hebben dat hun optocht vandaag ook langs het Panthéon gaat, terwijl ze dat aanvankelijk niet van plan waren. Mocht het tot een confrontatie komen, dan word ik gebeld...
Eén van de slogans van de antiblokkadestudenten: Il est interdit d'interdire d'étudier (het is verboden te verbieden te studeren), een parafrase van de Mai '68-leuze: Il est interdit d'interdire. De anti-CPE-groep is wel vele malen groter. Het gaat om vele duizenden tegen enkele honderden. Toch is het veelzeggend, omdat de studenten die willen studeren minder snel de straat op gaan. Voor veel aanwezige twintigers was het hun eerste demonstratie ooit, wat binnen andere groepen zeldzaam is in Frankrijk.

Quartier Latin: nieuws op straat

Gendarme bij bezette Sorbonne ruim anderhalve week geleden, toen er nog geen ijzeren versperring was. Links de universiteit met studenten. Foto: Olivier van Beemen.

Meer dan ooit ligt, staat en loopt het nieuws op dit moment op straat in Parijs. Zojuist heb ik ontdekt dat de dichtsbijzijnde flessenbak verwijderd is (dit is nog niet het nieuws...). Die staat toevallig ook op enkele tientallen meters van de Sorbonne-universiteit: vast geen toeval. Ik vraag een gendarme die er vlakbij staat, of hij soms weet waar de bak naar toe is verhuisd.
Die heeft geen idee, maar is wel in voor een gesprekje. Ik vertel niet dat ik journalist ben, want ordebewakers mogen eigenlijk niet met de pers praten. Zijn team komt uit Beaune in Bourgondië, meer bekend om zijn voormalige hospitaal Hôtel Dieu en zijn wijnen, dan om onlusten. Parijs is voor hem goeddeels onbekend en hij vindt het er maar koud.
Gendarme en CRS (Franse ME) zijn uit alle delen van het land gekomen ter versterking. Aan de nummerborden herken je de herkomst: onder meer Lyon (69), Metz (57) en Rennes (35).
Hij vertelt dat de ordebewakers (Franse ME) de uitdrukkelijke opdracht hebben passief te blijven, hoe ze ook uitgedaagd worden. De grootste angst is een bavure, een te harde charge waarbij zwaargewonden of doden zouden vallen. Die kan de regering een jaar voor de verkiezingen missen als kiespijn, vertelt de gendarme.
Mogelijk is dat zaterdag op Place de la Nation al gebeurd. Tijdens de rellen na de demonstratie raakte een vakbondslid van de post ernstig gewond. Hij ligt in coma en verkeert in levensgevaar. Officiële bronnen benadrukken dat er veel alcohol in zijn bloed zat, maar de linkse krant Libération wil doen geloven dat het de schuld van de CRS is.

Hoe het ook zij, net als tijdens de voorstadrellen, valt me op hoe onberispelijk de ordediensten, die toch niet zo'n fijne reputatie hebben, zich in het algemeen gedragen. Net als de gendarme bij mijn flessenbak zitten de meesten allesbehalve voor hun plezier al weken in Parijs. Ze worden constant geprovoceerd, uitgescholden, bekogeld en aangevallen, maar reageren zeer stoïcijns. Alleen als het echt uit de hand dreigt te lopen, treden ze op.
De actievoerders vergeten voor het gemak dat veel CRS en gendarmes hun baan allerminst kiezen uit voorliefde voor geweld. In een land waar de (jeugd)werkloosheid hoog is, heb je de banen nu eenmaal niet voor het uitkiezen.

Na de flessenbakepisode ga ik hardlopen in de Jardin du Luxembourg. En alweer hoor ik een demonstratie. Verbaasd dat het alweer begonnen is - de demonstratie staat later gepland - zie ik dat het gaat om een protest tegen genetisch gemodificeerde organismen. Het is een groepje van enkele tientallen aanhangers van boerenleider José Bové. Het arbeidscontract CPE moet het ook ontgelden, want dat blijkt slecht voor het milieu te zijn. Als demonstrant een betaald beroep was in Frankrijk, was het werkloosheidsprobleem in één klap opgelost.

Algemene staking in Frankrijk

Demonstratie vorige week donderdag. Foto: Olivier van Beemen

Het is zover: de regering negeert het vakbondsultimatum en handhaaft terecht haar wet met het arbeidscontract CPE. En dus hebben de vakbonden opgeroepen tot een algemene staking voor volgende week dinsdag.
Nog even over dat 'ultimatum': in Frankrijk is 8 procent van de werknemers lid van een vakbond (ter vergelijking, in Nederland is dat 27 procent, in België 60 en in Zweden 80). Uiteraard heeft een democratisch verkozen parlement de nodige gebreken, maar het vertegenwoordigt in ieder geval een meerderheid van de stemmende bevolking. De regering komt voort uit een kamermeerderheid. Dan vraag je je af waar bonden met zo weinig legitimiteit het lef vandaan halen een ultimatum te stellen aan de regering. Wees blij dat jullie met je 8 procent aanhang af en toe eens rond de vergadertafel worden uitgenodigd, ben ik geneigd te zeggen.
Vandaag en donderdag gaan studenten en scholieren ook weer demonstreren. Behalve ruim de helft van de Franse universiteiten zijn ook steeds meer scholen ontregeld. Frankrijk is al geen koploper in de internationale kenniseconomie en dergelijke extra achterstand is wel het laatste wat de jongeren kunnen gebruiken. Hun Nederlandse, Duitse en Amerikaanse leeftijdsgenoten, die op een internationaliserende arbeidsmarkt steeds meer directe concurrentie vormen, wachten niet tot de Fransen uitgestaakt zijn, voordat ze verder leren.

'Dood ons, dood ons'

Place de la Nation. Foto: Olivier van Beemen

Zaterdagavond half negen, Place de la Nation, Parijs. Mijn fiets besluit ik in een zijstraat te parkeren, ver van het plein waar de demonstratie tegen het arbeidscontract voor jongeren (CPE) eindigde. Niet alleen omdat ik niet wil dat hij als projectiel tegen de CRS (Franse equivalent van ME) gebruikt wordt, maar vooral omdat er zoveel glas ligt, dat een rondje over het plein me gegarandeerd zou dwingen tot een nieuwe binnen- en buitenband.
Op het plein staat een van de imposantste politiemachten die ik ooit gezien heb. Het gevecht dat volgde op de demonstratie is voorbij, maar bushokjes, telefooncellen en rondslingerende straatstenen bewijzen dat het heftig was. De fanatiekste jongeren hebben zich naar de Sorbonne begeven, hoor ik. Daar ga ik dus ook heen.
In het Quartier Latin aangekomen, zie ik dat de Boulevard Saint-Michel ter hoogte van de Sorbonne is afgezet. Na wat rondfietsen blijkt dat ik er alleen vanaf de Jardin du Luxembourg nog kan komen.
Het is half tien. De sfeer is grimmig. Enkele honderden studenten eisen de 'bevrijding van de Sorbonne' (om de universiteit vervolgens zelf weer te bezetten en waarschijnlijk de nodige schade toe te brengen, zoals vorige week ook gebeurde).
Een redelijk dronken jongen springt tegen de grote ijzeren versperring op, die de Sorbonne moet beschermen tegen de studenten. 'Jullie durven wel met je wapenstokken, hè,' roept hij naar de oproerpolitie achter het hek. 'Dood ons, dood ons.'
Ik vraag hem waarom hij de politie zo provoceert. Is hij soms uit op rellen? Hij schreeuwt me toe dat het helemaal geen provocatie is. De ME voor de universiteit, dat vindt hij pas provocatie.
En wat mijn mening over het CPE dan wel niet is, vraagt hij redelijk dreigend. Ik zeg dat dat er niet zoveel toe doet, omdat ik 'een neutrale buitenlandse journalist' ben. Gelukkig blijkt een discussie met een vriendin van hem iets gemakkelijker te verlopen. Ze verontschuldigt zich voor hem dat hij zo dronken is, maar legt uit dat ze zo wanhopig zijn over de koppigheid van de regering, dat ze dit wel moeten doen.
Samen met anderen gooit hij flessen, vuilniszakken en molotovcocktails over het hek. Een aantal keren bestormen enkele tientallen het hek, dat stevig genoeg blijkt om hun aanvallen te weerstaan.
Met twee andere jongens heb ik een redelijker gesprek, over het eventuele nut van het CPE. 'Misschien hebben wij het wel helemaal mis,' zegt student Sylvestre tot mijn verbazing als ik enkele argumenten heb gegeven waarom ik denk dat het CPE misschien helemaal zo slecht nog niet is. Toch blijft het voor Sylvestre een schandaal dat de ME de Sorbonne afschermt tegen de studenten. 'La Sorbonne nous appartient,' zegt hij: de Sorbonne is van ons.
Ondertussen blijkt ook de zijde van de de Jardin du Luxembourg afgezet door de ME. Ik bevind me in een soort niemandsland op de Boulevard Saint-Michel, aan vier kanten ingesloten door oproerpolitie. Het heeft iets surrealistisch.
Plotseling klinkt er luid gejuich. De kledingwinkel GAP heeft vlam gevat, net als een ME-busje. Reactie: een waterkanon, eerst op het vuur en dan op de menigte, en traangasgranaten. Die blijken niet bijzonder aangenaam te zijn, zoals ik al vermoedde. De ervaren oproerkraaiers hebben brillen, maar ik heb slechts mijn sjaal om me te beschermen.
Even later forceren de jongeren dan toch een bres in de ijzeren versperring. Voordat ze massaal de Place de la Sorbonne betreden, besluit de CRS dat het voldoende is. Ze sluiten de jongeren in. Voordat het echt tot meppen komt, besluit ik er vandoor te gaan. Dankzij mijn perskaart mag ik langs het cordon van de politie. Andere jongeren worden eerst uitgebreid gecontroleerd en sommigen mogen het 'slagveld' überhaupt niet verlaten. Later blijkt dat er net als op de Place de la Nation de nodige arrestaties verricht (156 in totaal) worden en dat er enkele gewonden vallen, in totaal 24 die avond, onder wie zeven ME'ers.
Ik pak mijn fiets, die goed werd bewaakt door enkele tientallen agenten, rij de hoek om richting Panthéon en zit vijf minuten later weer in mijn appartement.

Zie ook onder meer de PZC van vandaag.

Hek voor de Place de la Sorbonne, met protesterende studenten. Foto: Olivier van Beemen

BANLIEUE BLOG: Voortijdig einde

Ik zei het al: quelle ironie. Zit ik in een van de 'heetste' buurten van het land, slaat de vlam in de pan in je eigen, vrij chique wijk Quartier Latin. In overleg met de GPD-redactie heb ik besloten in Parijs te blijven tot de studentenprotesten voorbij zijn. Op een later tijdstip zal ik terugkeren naar La Grande Borne. Wordt zeker vervolgd.

Bovendien werd mijn weblog de afgelopen dagen geteisterd door technische problemen bij mijn provider Blogger. Die zijn nu - als het goed is - over.

BANLIEUE BLOG: Baldadigheid

Laat ik maar eens met de deur in huis vallen: volgens mij valt het wel mee met de ‘eisen’ en de ‘onvrede’ van zowel de voorstedelijke relschoppers in november als de studenten en de lycéens van nu. De Franse en een groot deel van de internationale pers maken in mijn ogen de fout dat ze beide bewegingen veel te serieus nemen.
Eerst de banlieue. Natuurlijk zijn er talloze misstanden in de voorsteden: mede als gevolg van discriminatie is het voor jongeren moeilijk aan een baan te komen, huurhuizen zijn slecht onderhouden en leraren beginnen in het Franse systeem hun carrière meestal tegen hun zin in een probleemwijk, terwijl juist ervaren leraren gewenst zouden zijn.
Ongetwijfeld zal de frustratie daarover mee hebben gespeeld in ‘de opstand van de voorsteden’, maar de belangrijkste motivatie was volgens mij baldadigheid, ‘overheidje pesten’. Want wat deden de ‘gerevolteerde jongeren’? Ze staken (en steken) de auto’s van hun buren in de fik, hun eigen bussen, scholen, winkels en de bedrijven waar hun ouders werkten.
Toen relschoppers op zaterdag 5 november auto’s en twee scholen in brand staken in Grigny II, een ‘concurrerende probleemwijk’, reageerde La Grande Borne een nacht later: al het glas uit de bushokjes en de telefooncellen, auto’s in de fik en beschietingen op de ME met een luchtgeweer. ‘Wat Grigny II kan, kunnen wij ook, nee beter.’
Ik heb een behoorlijk aantal relschoppers gesproken destijds. Ik weet uiteraard dat ze journalisten niet serieus nemen, maar met een aantal had ik het idee redelijke gesprekken te voeren. Als je ze vraagt naar hun beweegredenen, hoor je dat iedereen elkaar napraat. ‘Ouais, Sarko noemt ons racaille (tuig; dat was inderdaad heel dom van Sarkozy). Als hij oorlog wil, dan kan-ie die krijgen ook.’ En daarom steken jullie de auto van je buren in de fik en bekogelen jullie de brandweer met stenen? ‘Dat vinden ze niet erg, dat begrijpen ze,’ antwoordde iemand me.
Opvallend vond ik dat vooral de Franse media de relschoppers steevast neutraal jeunes bleven noemen en almaar wees op hun slachtofferpositie. Het lijkt me een belediging voor die voorstadbewoners, bijvoorbeeld de meeste meisjes, die met onderwijs en hard werken een beter leven nastreven.

Voor de rebellerende studenten en scholieren hebben de Franse media nóg meer sympathie. De situatie: het Franse parlement, rechtstreeks door het volk gekozen, neemt een wet aan waarmee de regering hoopt eindelijk iets te doen tegen de voortdurende jeugdwerkloosheid, die bijna een op de vier werkzoekende jongeren treft.
Een van de voorstellen is het ‘eerstebaan-contract’ (CPE), een nieuw arbeidscontract voor jongeren onder de 26. Een proeftijd van twee jaar moet werkgevers over de streep trekken jongeren aan te nemen. Onder de nu geldende wetgeving heeft een werknemer zoveel rechten, dat de baas nooit meer van hem of haar af kan komen als het even later toch minder goed blijkt te gaan, ofwel met het bedrijf, of met de werknemer. Twee jaar onzekerheid is natuurlijk bijzonder onaangenaam, maar ik denk dat het te prefereren is boven werkloosheid.
Daar kun je het mee oneens zijn. Dan kun je de straat op gaan om dat te laten zien en hopen dat de regering inziet dat het misschien geen goed idee is. Maar als zij dat niet doet, moet je je neerleggen bij de beslissing van de volksvertegenwoordigers. Volgend jaar zijn er verkiezingen. Als een meerderheid het met je eens is, heb je dan een nieuwe regering die het anders zal doen.
Voor veel Fransen ligt een dergelijke redenering dichtbij ‘fascisme’. Je moet naar de straat luisteren, ook al staat op absolute hoogtijdagen maximaal twee procent van de bevolking op straat. Als je niet luistert, ben je geen democraat.
Wat willen de demonstranten dan? Ik heb het hen en ook een aantal vrienden die fervent tegenstander zijn van het CPE gevraagd. Het antwoord luidt steevast: ‘Wij willen meer goede, vaste banen.’ Ja, maar dat proberen linkse en rechtse regeringen al tientallen jaren tevergeefs te bewerkstelligen. Hoe moeten die er dan komen, die vaste banen? In het beste geval volgt dan stilte, in andere (de meeste) gevallen begint het discours dat het allemaal de schuld is van het kapitalisme en het liberalisme of gewoon van Amerika.
De Franse pers stelt dit soort vragen over het algemeen niet. Die bericht slechts dat het verzet tegen de regering aanhoudt, dat de moedige studenten niet opgeven. Dat ze zelfs een motregenbuitje trotseren en dat de opkomst in geval van vakantie weliswaar iets lager was, maar dat ze er nog steeds met duizenden stonden. Blijkbaar is een vakantie-uitstapje voor veel studenten nog net iets belangrijker dan een strijd voor de toekomst. De pers heeft daar gelukkig begrip voor.
Toen ik zelf een paar keer meedeed aan een staking in de vierde of de vijfde van mijn middelbare school in Haarlem, betekende dat: biertjes kopen en met een groepje naar Amsterdam. Met pech raakte je in de optocht verzeild, waarvan je nauwelijks wist waarvoor of -tegen ze demonstreerden. Maar we kwamen vooral voor de muziekoptredens, de spanning (we streden érgens voor, eeuh waarvoor ook al weer?) en een leuk dagje uit.
Naar mijn indruk geldt in Frankrijk voor het merendeel precies hetzelfde. Veel demonstranten die ik ondervroeg, waren nauwelijks op de hoogte van de inhoud van het CPE en genoten van een zonnige dag in het centrum van Parijs. Bij de alimentations (levensmiddelenzaakjes) nabij de demonstratie stonden rijen jongeren grote blikken (meestal Nederlands) zwaar bier in te slaan of ze maakten in een groepje een fles wijn meester. Overal rook het naar wiet.
En als de rellen 's avonds uit de hand lopen, gaat het volgens de pers steevast om een ongeregeld groepje, die eigenlijk niet bij de studentenbeweging hoort. Het gaat vaak echter wel degelijk om Sorbonne-studenten die de ME bekogelen. Ze bewezen hoe diep ze kunnen zinken door bibliotheekboeken naar beneden te gooien. In totaal berokkenden ze hun universiteit voor tienduizenden euro's schade.
Dat is geen revolte, dat is baldadige criminaliteit, net als de acties van de jongeren in de banlieue.

BANLIEUE BLOG: Ironie

Quartier Latin lijkt steeds meer op oorlogsgebied. Foto: Olivier van Beemen

De ironie van het lot: terwijl ik in een van de befaamde probleembuurten van Frankrijk verblijf, werd ik gisteren teruggeroepen om een reportage te maken in het – doorgaans – toeristenparadijs Quartier Latin, waar ik zelf woon. Na een wandeling langs de militaire zone rond de Sorbonne en wat interviewtjes rond de Place d’Italie, waar gisteren de dagelijkse demonstratie tegen het CPE plaatsvond, kon ik weer terug naar mijn rustige buurt in Grigny.
Terwijl ik op de bus naar het Gare de Lyon stond te wachten, vertelde een toekomstige medepassagier bovendien dat er gevechten waren uitgebroken bij het eindpunt van de optocht, bij Sèvres-Babylone in het chique zesde. Terug in mijn Etap Hotel zag ik op het achtuurjournaal dat er ook op het plein voor de Sorbonne weer gereld werd. Twee studenten journalistiek van Sciences-Po, die ik ondervraagd had, kondigden dat al aan.

BANLIEUE BLOG: Dmin je te dirè

Coucou olivier ba jné pa vu bocou 2 monde ojordui a coz d grév mé dmin je te dirè dsl de npa av rép je mangé

Deze sms ontving ik gisteravond van ‘Julie’, de dochter van Françoise Bruneau (nog steeds geen echte namen), die ik even tevoren gebeld had. Ik had haar gevraagd of ik haar en enkele vrienden kan interviewen over hun perceptie van de buurt en hun dagelijks leven. Nieuwe quizvraag: wat heeft ze mij precies geantwoord?

De Franse jeugd, vooral in mindere buurten, heeft een reputatie hoog te houden op het gebied van taalvernieuwing. Het bekendst is het verlan, waarin woorden omgedraaid worden (als je de lettergrepen van à l’envers omdraait, krijg je met een beetje goede wil verlan). Enkele voorbeelden zijn fou - ouf, femme - meuf, flic - keuf, arabe - rebeu (en daarna weer beur), juif - feuj, noir - renoi, français - céfran, louche - chelou, famille - mifa, en ik heb zelfs wel eens Rakchi gehoord, voor de geliefde president van het land.

De sms-taal is ook steeds wijdverbreider, net als Nederland trouwens zo’n taal kent, maar naar mijn idee in mindere mate. Corrigeer mij als ik ongelijk heb. Op internetfora en weblogs is de spelling van Julies sms de nieuwe standaard. Haar weblog en de reacties op haar teksten zijn een goed voorbeeld. Als ik haar toestemming krijg, zet ik een link op mijn site.
Het probleem is natuurlijk dat de taal van Molière, zoals Fransen hun taal graag noemen, een tweede taal dreigt te worden voor de gebruikers, die op school gesproken moet worden en in het arbeidsproces. In de Wafa Phone heb ik tijdens mijn internetsessies al een aantal keren jongeren uit de buurt horen bellen met officiële instanties, bijvoorbeeld voor een baan. Het klinkt onnatuurlijk als ze proberen over te schakelen van hun banlieuetaal naar het Frans, en het gaat niet iedereen even goed af.

BANLIEUE BLOG: Markt

Foto's: Olivier van Beemen

Op donderdag- en zondagmorgen komt het winkelcentrumpje van La Grande Borne, dat door de concurrentie met hypermarchés en de vele overvallen nauwelijks nog winkels heeft, helemaal tot leven. Dan is het markt.

Helaas had ik weinig tijd eens uitgebreid met de marktlieden te spreken, want ik zit inmiddels in het Quartier Latin in Parijs. De afspraak met mijn werkgever GPD (persbureau voor regionale kranten) was dat ik terug zou komen bij grootse evenementen, en het studentenprotest tegen het arbeidscontract voor jongeren (CPE) begint zulke vormen aan te nemen, dat ik er wel een verhaal aan moet wijden. Even op en neer forenzen naar Parijs dus en vanavond weer terug gewoon in mijn buurt.

BANLIEUE BLOG: Wat staat er op de foto?

Foto: Olivier van Beemen

Ook in La Grande Borne gaat mijn wekelijkse fotoquiz gewoon door, zij het iets aangepast: welke beroemde persoon staat op het gebouw op deze foto? Spelregels en prijs: hier.

Eerdere foto's
foto 8 / foto 7 / foto 6 / foto 5 / foto 4 / foto 3 / foto 2 / foto 1

BANLIEUE BLOG: Banlieue

Fransen noemen het geheel van voorsteden om een grote stad la banlieue. Eén enkele voorstad, zoals Grigny, waar ik nu zit, is une banlieue. Niet alleen Parijs en grote steden als Marseille en Lyon kennen die, maar ook kleinere provinciesteden als Dijon of Metz. De term is dus niet noodzakelijkerwijs verbonden aan slechte wijken. Plaatsen als Versailles of het zeer rijke Neuilly-sur-Seine zijn ook banlieues.
Over de oorsprong van het woord banlieue zijn meerdere versies in omloop. Er is gezegd dat het een plek is waar alle activiteiten plaatsvinden die men uit de stad wilde verjagen, verbannen. Vooral in de huidige context van de probleemwijken is dat een verklaring die logisch klinkt.
Volgens Pierre Merlin echter is het tegenovergestelde waar. Hij kan het weten, want hij is auteur van Les banlieues des villes françaises. Het gaat juist om de lieue (oude Franse lengtemaat, 5555 meter) rond de stad, waar de stadsautoriteit (le ban) nog steeds geldt.
Nu geldt die niet meer. Een banlieue is een zelfstandige gemeente en hoort – rond Parijs – zelfs bij een ander departement. Het criterium om tegenwoordig tot de banlieue te behoren, is afhankelijkheid van de nabijgelegen stad, bijvoorbeeld voor werk of vertier.
Een complicerende factor vormen de in de jaren vijftig bedachte villes nouvelles: Evry, Melun, Marne-laVallée, Cergy-Pontoise en Saint-Quentin-en-Yvelines. Dat zijn steden nabij Parijs, die zo gebouwd zijn dat de bewoners – in theorie – voorzien in al hun behoeften en aangenaam leven leiden, zonder naar Parijs te hoeven.
Grofweg wordt de hele regio Ile-de-France (11 miljoen inwoners) vaak als banlieue van Parijs beschouwd, maar bij de villes nouvelles en bij steden als Etampes, Mantes-la-Jolie en Meaux, die zo’n vijftig kilometer van Parijs liggen, valt daarover te twisten.

BANLIEUE BLOG: Toch weer een brandende auto

Place de la Carpe. Foto: Olivier van Beemen

Eén uur ’s middags. Ik fiets door La Grande Borne en laat me opnieuw verrassen door de talrijke speelse gebouwen en kunstwerken in de buurt. Ik zal er zeker nog een keer een bericht aan wijden.
Terwijl ik een huis in zeer slechte staat fotografeer, komt een sterke rooklucht me tegemoet. Verderop zie ik een menigte jongelui, bij het hoger gelegen Place de la Carpe. Ik was er die ochtend nog voor de bibliotheek en het Centre de l’Emploi et de la Formation.
Twee brandweerlieden staan midden op het plein en worden omgeven door dikke, zwarte rook. De politie verbiedt me dichterbij te komen en te fotograferen. Ik moet mijn perskaart tonen, waarvan de politie telefonisch de echtheid checkt. Het duurt lang en ik protesteer dat ik toch zeker het recht heb te fotograferen als ik wil, maar de agent dreigt mijn camera te confisqueren. Mijn ‘en de vrijheid van de pers dan?’ en ‘is dit soms een totalitaire staat?’ helpen weinig, maar na een telefoontje mag ik dan toch foto’s maken.
In de ondergrondse parkeergarage onder het plein blijkt een auto in brand gestoken te zijn. Gevaar voor uitbreiding van het vuur en instorting is er volgens de politie niet. Ook toegesnelde medewerkers van elektriciteitsbedrijf EDF constateren dat er geen verder gevaar dreigt. Voor de hulpdiensten zit de routineklus er weer op. 'Dagelijks is overdreven', zegt de agent, 'maar minstens één keer per week is het wel raak.'
Veel Nederlanders zullen pas tijdens de rellen eind vorig jaar op de hoogte geraakt zijn van het Franse voorstedelijke fenomeen van autootje in de fik steken. De meeste Fransen weten wel beter. Sinds de jaren negentig gaan er gemiddeld zo’n tienduizend auto’s in vlammen op in Frankrijk. Vooral oudejaarsnacht is een favoriete gelegenheid en ook de nacht van de nationale feestdag, op 14 juli, doet het altijd goed. Maar het gebeurt dus ook gewoon op doordeweekse middagen, zoals nu.
Ik vraag de brandweer of ik mee mag de garage in, maar die vindt dat te gevaarlijk. De politieagent vraagt me waar mijn fiets staat. ‘Tegen die boom, op slot,’ wijs ik hem. Hij lacht me minzaam toe. ‘Op slot zegt hier niets. En je mag blij zijn dat je je camera nog hebt. Ze houden hier niet zo van journalisten, moet u weten.’
We raken aan de praat, waarbij hij me op de meeste vragen antwoordt dat ik bij zijn superieuren moet zijn, die ik deze week nog zal benaderen. Of hij vermoedt dat de daders tussen de toekijkende jongeren staan: 'Dat zou heel goed kunnen,' zegt hij.

Uiteraard ben ik nog steeds van mening dat de banlieue niet gereduceerd moet worden tot een plek waar auto's verbranden, maar het valt moeilijk te ontkennen dat het een alledaags fenomeen is.

Brandweerlieden breken de nooduitgang naar de parkeergarage open, waar een auto in brand staat. Foto: Olivier van Beemen

BANLIEUE BLOG: Kon ze maar vertellen wat ze weet…

La Grande Borne, niet het blok van Bruneau. Foto: Olivier van Beemen

Nog steeds trilt Françoise Bruneau (58 jaar, niet haar echte naam, net als andere namen in dit bericht). Ik ontmoette haar vier maanden geleden, de ochtend na hevige rellen in La Grande Borne. Zij heeft de pech precies op de plek te wonen waar de gevechten plaatsvonden tussen de ME en de relschoppende jongeren.
Ze woont op de begane grond, vlak aan de straat. Ze stond in haar ochtendjas, had pijn in haar keel en haar vijftienjarige dochter Julie lag ziek op bed. Er was die nacht met luchtgeweren geschoten en de ME had gereageerd met traangas, die ook het appartement van Bruneau binnen was gedrongen. Het was de zoveelste keer dat ze tegen haar zin getuige was van stedelijk geweld in La Grande Borne. Voor haar is het leven in La Grande Borne, in tegenstelling tot anderen, wel een permanente beproeving.
Ik vraag Bruneau en haar dochter mee uit eten. Een ontmoeting bij haar is uitgesloten, te riskant, vindt ze. De keuze in La Grande Borne bestaat behalve de hamburgerrestaurants Quick en McDonald’s min of meer uit een drietal snelwegrestaurants, die toevallig vlak naast de buurt liggen. We eten in Buffalo Grill, waar Bruneau zelf een kleine tien jaar geleden werkte. Tot ze haar arm brak en haar werk niet langer kon doen. Ze werd ontslagen en heeft sindsdien geen nieuwe baan gevonden. Nu is ze te oud, dat weet ze zeker.
Ze heeft niet alleen de pech dat haar huis vlak naast het gebruikelijke slagveld staat, maar ook nog eens dat een deel van het racaille (tuig) bij haar in het gebouw woont. Haar trappenhuis is een verzamelpunt van blowende jongeren. Bruneau: ‘En weet ik niet wat ze verder nog allemaal gebruiken.’
Ze moet vragen of ze mag passeren, als ze binnenkomt. Geluidsoverlast is permanent en tussen twee schilderbeurten worden de muren steevast opgesierd met teksten als ‘Nick la France, Nike les keufs of Sarko, nick ta mère’ (inclusief inconsequente spelling): Fuck Frankrijk, de politie en Sarko, fuck je moeder. Ook gebruiken ze, indien nodig, de kelderdeur als urinoir. Toen Bruneau die laatst met veel chloor reinigde en een papiertje ophing ‘respect begint bij het respecteren van je buren’, hoorde ze hoe dat papier verscheurd werd zodra ze weer binnen was.
Tegelijkertijd moet ze de jongens, tussen de 15 en 22 jaar oud, te vriend houden, bang als ze is. Vaak zijn zij dan ook weer vriendelijk tegen haar. Zo heeft ze een keer een kop chocolademelk voor ze gemaakt, waarop de jongens vol dankbaarheid antwoordden dat nog nooit iemand dat voor ze gedaan had. En als ze om een sigaret, vloeitjes of aansteker vragen en ze heeft die in huis, geeft ze die, ondanks dat ze weet dat ze (ook) de aansteker niet terugkrijgt. Het lijkt op een misselijk machtsspel, waarbij het doel is Bruneau tot wanhoop te drijven, wat redelijk slaagt.
Ook dochter Julie vindt de jongens, van wie sommigen leeftijdsgenoten zijn, irritant. Vooral haar vriendje moet het ontgelden, omdat hij net als zij blank is en omdat hij uit een redelijk goede buurt komt. ‘Dat zien ze als verraad,’ zegt ze. ‘Eigenlijk zou ik met een van hun moeten zijn.’
Françoise Bruneau zou veel over ze kunnen vertellen. ‘Als ik op honderden kilometers zou wonen en zeker wist dat ik veilig was, zou ik de politie nuttige tips kunnen geven,’ zegt ze. Na enig aandringen en de absolute garantie dat ik haar echte naam niet noem, noch duidelijkheid geef over haar adres, wil ze het mij wel vertellen. Haar dochter zegt op dat moment: ‘Mam, die jongens kunnen al geen Frans lezen, laat staan Nederlands.’
Bruneau: ‘Je weet dat er die nacht met jachtgeweren is geschoten, waarbij een aantal agenten gewond raakte, en dat er een enorme hoeveelheid molotovcocktails is gegooid. Die kwamen van mijn bovenburen. Ik heb de jongens naar buiten zien komen met de geweren en de flesjes, we konden het nauwelijks missen. De ouders wisten ervan en ik heb ze daarop aangesproken, maar ze wilden het er niet over hebben. De politie weet niet wie geschoten heeft.’
Het gaat hier om een ‘Frans-Frans’ (franco-français, of français de souche) gezin, van wie de zoon deel uitmaakt van de groep. Volgens Bruneau is de jongen een soort goedzak, die door de andere jongens, merendeels zwart of Arabier, niet helemaal serieus wordt genomen en die op deze manier erbij probeert te horen.
Ze weet precies wanneer het misging in haar pand. Toen ze er net woonde, in de jaren tachtig, was ze gelukkig. De woning is groot en goedkoop: ze betaalt minder dan honderdvijftig euro voor een driekamerappartement.
‘Toen de vrouw van buurman Sébastien overleed, zag de buurt hoe ongelukkig hij was,’ vertelt ze. ‘Hij is een goede kerel, maar enigszins zwakbegaafd. Hij had een nieuwe vrouw nodig. Een Marokkaans gezin zag zijn kans schoon en bracht hem in contact met een familielid, een verschrikkelijke vrouw, die slechts om hem gaf voor de papieren.
‘Ze bleek later niet één, zoals ze beweerde, maar twee zonen te hebben, die beiden Ali heten. Hun komst heeft geleid tot de verziekte sfeer in het gebouw.’ Een van de Ali’s (nogmaals: niet hun echte naam) werd tijdens de rellen opgepakt en is nu net weer vrij.
‘Die jongens weten dat ik de waarheid ken over de geweren. En ik ben op de hoogte van nog veel meer: ze roken hier bijvoorbeeld niet alleen, maar dealen ook.’ Om loslippigheid te voorkomen, is Bruneau al meermaals bedreigd. Ze zullen haar deur (met vier sloten) in komen schoppen en haar dochter en haar levend verbranden. ‘En dat zijn geen praatjes,’ verzekert Bruneau.
‘Doodsbang in eigen huis,’ kopte ik mijn verhaal destijds. Ruim vier maanden later is dat niet veranderd en ondanks herhaalde aanvraag maakt Bruneau geen enkele kans op een andere woning.

BANLIEUE BLOG: Zieltjes winnen voor Jehova

Foto: Olivier van Beemen

Ludwig Dorville (links) en Daniel Simon zijn bekende figuren in La Grande Borne. Ze zijn Jehova’s getuigen en met de bijbel binnen handbereik proberen ze zieltjes te winnen in de buurt. ‘Soms reageren de bewoners gewelddadig, maar de meesten zijn geïnteresseerd in onze missie,’ zegt Simon.
Ze gaan van deur tot deur, maar hebben de laatste tijd grote moeilijkheden, want steeds meer huizen hebben een entreecode, waardoor je niet meer direct aan kunt bellen.
Simon: ‘We merken dat ze ons blad graag willen lezen, maar ze sluiten zich niet gauw aan. Niet meer roken, weinig drinken en geen drugs meer is voor sommigen een te groot offer.’ Toch beweren ze dat er zo’n 120 à 130 Jehova’s in de buurt wonen.
Zelf zijn ze beiden iets verderop gehuisvest, in redelijk goede buurten met kleine vrijstaande huisjes. Ze zijn niet erg te spreken over La Grande Borne. ‘Alle ellende van de wereld komt hier samen,’ zegt Simon. Ook op de architectuur, door velen juist geprezen, hebben ze kritiek. ‘De blokken zijn te dicht op elkaar gebouwd,’ vinden ze. 'Ze zouden architecten moeten dwingen een tijd lang in de wijken te wonen die ze zelf hebben ontworpen.'

BANLIEUE BLOG: Google

Foto: Olivier van Beemen

Ik vertel niets nieuws als ik zeg dat veel internetgebruikers hun leven steeds meer uit handen geven aan Google. Persoonlijk e-mail ik, doe ik al mijn zoekacties en houd ik mijn weblog bij op sites van Google. Alles wordt opgeslagen...
In La Grande Borne blijkt dat Google ook iets over een buurt kan vertellen. In de belshop Wafa Phone waar ik het merendeel van mijn berichten online zet, is het mogelijk de zoekacties van vorige gebruikers te zien, een bloemlezing:

• Abidjan (economische hoofdstad van Ivoorkust)
• Air Algérie
• Annonce nounou (advertentie voor oppas)
• Anpe (arbeidsbureau)
• Asile territoriale
• Assedic (instantie voor werkloosheidsuitkeringen)
• Avant-projet de loi Sarkozy (voorontwerp van de wet van Sarkozy)
• Bodyguard
• Caf Evry (subsidie-instelling van nabijgelegen stad Evry)
• Caissière
• Emploi (werk)
• France asile
• Intérim (uitzendwerk)
• Islam web
• Loi sur l’émigration des années 2002 et 2003 (emigratiewet van 2002/2003)
• Orly Alger
• Régularisation de mariage mixte (het 'voor de wet in orde maken' van een gemengd huwelijk)
• Sportif de haut niveau boxe française (topsporter Frans boksen)

Een dergelijk stukje had het inspirerende Bondy Blog van het Zwitserse tijdschrift L'Hebdo ook.

BANLIEUE BLOG: Voorsteden Parijs geen Tsjetsjenië

Foto Olivier van Beemen

Ruim twee jaar geleden maakte ik voor Elsevier een reportage over de buurt Les Pyramides in de – vanuit Grigny – nabijgelegen stad Evry. Ook dat is zo'n probleembuurt, met hoge werkloosheid, slecht onderhouden huizen, veel allochtonen en een hoge criminaliteit. Voor fotomateriaal schakelden we een fotograaf in via het Franse nationale persbureau AFP.
Hij was net als ik niet in het bezit van een auto, maar we konden een auto van AFP meekrijgen. De fotograaf had expliciet gevraagd om een auto zonder logo, maar zag tot zijn teleurstelling dat die allemaal al vergeven waren die dag.
In de auto mét logo vertelde de fotograaf me over zijn ambities. Hij was nu nog freelancer, vooral voor AFP, maar wilde graag in vaste dienst bij ze worden aangenomen. Hij droomde ervan om reportages te maken op plekken die in de schijnwerpers staan. Zo was hij graag naar Ivoorkust gaan, waar de vlam toen behoorlijk in de pan was geslagen, of nog liever, naar Bagdad.
De voorsteden (banlieues) van zijn eigen woonplaats daarentegen waren voor hem een ander verhaal. Al op de snelweg A6 (die 'mijn buurt' La Grande Borne afsnijdt van de rest van Grigny) vertelde hij me hoe graag hij weer aan de andere kant zou rijden, wat zou betekenen dat de reportage er weer op zat. Hij had al talrijke verhalen gehoord van collega´s die met stenen zijn bekogeld en waren aangevallen.
Eenmaal in de wijk durfde hij zijn auto nauwelijks uit. Als hij het deed, liet hij hem aanstaan, zodat hij razendsnel weer zou kunnen optrekken bij naderende dreiging. Ook durfde hij bijna geen mensen te fotograferen, wat foto’s meestal juist het interessantst maakt.

Als een Parijse fotograaf van het nationale persbureau al een beeld heeft van de banlieue als één grote gevarenzone, dan is het niet vreemd dat minder mondaine mensen in binnen- en buitenland dat ook hebben. Dat is ook weer niet verbazingwekkend, want 90 procent van de keren dat de voorsteden in het Franse nieuws komen, is het negatief. Maak daar buiten Frankrijk maar 100 van.
Tijdens het stedelijk geweld eind vorig jaar bereikte de negatieve visie begrijpelijkerwijs een hoogtepunt. Het departement Seine-Saint-Denis stond in brand, Parijs stond in brand, Frankrijk stond in brand. Zelf heb ik me er aanvankelijk, beïnvloed door de spectaculaire televisiebeelden, ook enigszins schuldig aan gemaakt, zij het niet in die mate.
Toen ik tijdens de onlusten met een Nederlandse fotograaf, gestuurd door de GPD dit keer, door de ‘brandende gebieden’ reed, bleek hoe relatief het allemaal was. We hebben op het hoogtepunt van de rellen een urenlange nachtelijke rit door vrijwel alle probleemwijken van le neuf-trois (het befaamde departement Seine-Saint-Denis) gemaakt, en geen rotje horen afgaan.
Toch gaf Rusland een officieel negatief reisadvies uit en verkondigde de Russische pers triomfantelijk dat ook het immer betweterige Frankrijk zijn eigen Tsjetsjenië kent. Ook Nederland waarschuwde zijn inwoners niet de voorsteden in te trekken. Zelfs een groepje vrienden mailde me ongerust of het wel verantwoord was met de auto naar Parijs te komen voor mijn huisopwarmfeestje. Ze hadden gehoord dat de rellen nu ook al het centrum van Parijs bereikt hadden en dat ze langs Saint-Denis moesten. (Uiteindelijk werd de auto niet in brand gestoken, maar weggesleept wegens fout parkeren.)

Vrijwel iedere keer dat ik in zo’n 'gevoelige wijk' kom, valt de rust me weer op die er heerst, sereniteit zou ik bijna zeggen. Zo ook gisteren toen ik in La Grande Borne aankwam en tijdens de voorbereidende bezoeken. Een mooi winterzonnetje scheen over het grote autovrije en groene gebied midden in de wijk. Ok, er lígt vuil op straat, veel auto’s vállen half uit elkaar, net als sommige huizen, maar daartussen voetballen de kinderen, speelt een groep ouderen (allen van buitenlandse origine) jeu de boules (zie dit bericht) en zie je opvallend veel contact tussen mensen met verschillende huidskleuren.
Meisjes en jonge vrouwen discussiëren vooral met zijn tweeën, jongens hangen vaak rond in groepjes. Hoewel sommigen zich tijdens de rellen vast hebben misdragen (laten we niet naïef zijn en de wijk te veel idealiseren), gaat er geen enkele dreiging van ze uit.
Het is een van de redenen dat ik hier een tijdje ben gaan zitten: ondanks alle misstanden en problemen is zelfs een Parijse voorstad een met een slechte reputatie zoals La Grande Borne in Grigny, geen permanente levende hel, zoals je zou kunnen denken.

Dit blog is ook te volgen op de site van Elsevier.

BANLIEUE BLOG: 'Parijs te gevaarlijk'

Vincent Cabrimol. Foto: Olivier van Beemen

Vincent Cabrimol (67) kijkt toe bij een spelletje pétanque van zijn vrienden. Hij woont bijna dertig jaar in La Grande Borne en zou nooit ergens anders willen wonen. Toen hij uit in 1975 uit Martinique (Franse Antillen) kwam, woonde hij eerst een tijdje in Parijs. 'Geen ruimte, iedereen woont op elkaar in Parijs. Hier is veel groen en we hebben veel grotere appartementen.' En de rellen in november en eerdere incidenten, doen die hem niet twijfelen? 'Ach, er gebeurt overal wel wat,' zegt hij.
Op de Antillen was hij metselaar. 'Dat wilde ik in Frankrijk opnieuw worden, maar dat bleek niet zo makkelijk als op Martinique. Daar ging je gewoon op een werkplaats langs en vroeg je of ze iemand nodig hadden. In Frankijk is het veel complexer, met een arbeidsbureau enzo,' zegt Cabrimol.
Bovendien vond hij metselen veel te koud in de Franse winter. Hij besloot kok te worden, deed een opleiding en vond een baan in de schoolkantine van het Collège Jean Vilar in La Grande Borne.
'Nu ben ik met pensioen. Dat is nog beter,' zegt hij. Vervelen doet hij zich nooit in de buurt, waarvan een van de vaak gehoorde klachten is dat er niets te doen is. 'Ik speel en kijk naar het jeu de boules, zoals nu. En ik ga naar voetbalwedstrijden in de buurt.'

Hij herinnert zich dat hij ook twee keer in Parijs naar het voetbal ging, naar Paris Saint-Germain, in het Parc des Princes. 'Maar dat doe ik niet meer. Daar werd alleen maar gevochten. Veel te gevaarlijk.'

BANLIEUE BLOG: RER

De Franse staatsspoorwegen SNCF krijgen vaak het verwijt een bedrijf à deux vitesses te zijn, ‘met twee snelheden’. Ze runnen de succesvolle TGV, die Parijs - Marseille (800 kilometer) even snel aflegt als een Nederlandse intercity tussen Haarlem en Maastricht (230 kilometer). De treinen zijn behalve snel betaalbaar, kennen een goede punctualiteit en zijn redelijk comfortabel.

Het vervoer in Ile-de-France (‘groot Parijs’), het Réseau Express Régional (RER), heeft een veel slechtere reputatie: langzaam, onbetrouwbaar en vaak smerig. Vooral van de ene voorstad naar de andere is een lastige opgave, die vaak een overstap in het hart van Parijs vereist, op het immer naar riool stinkende station Châtelet – Les Halles.
Vandaag, op mijn tocht van Gare de Lyon (foto) naar Grigny-Centre, mocht ik delen in de misère. Ik was om kwart voor twee op het station, had een kaartje om twee uur en mocht toen ondergronds wachten. Eerste RER-trein supprimé, geannuleerd. Tweede trein: te vol om mij en mijn fiets naar binnen te krijgen. Derde en vierde trein: eerst retardés (vertraagd), vervolgens ook geannuleerd. Uiteindelijk stond ik een uur na het betreden van het station in een overvolle trein, opgevouwen tegen mijn fiets. Een halfuurtje later kwamen we aan op Grigny-Centre, twintig kilometer ten zuiden van Parijs. Gemiddelde snelheid (inclusief wachten): 13 kilometer per uur. Het is dat ik een zware tas bij me had, maar fietsen was sneller geweest.
Voor mij is het geen ramp, als ‘banlieuetoerist’, maar iedere dag dit parcours in de spits afleggen lijkt me geen lolletje. Maar goed, alles valt cultureel te relativeren: de NS is ook niet ’s werelds meest geprezen bedrijf.

Bureau GPD/Elsevier Grigny is inmiddels geïnstalleerd in een Etap-hotel pal naast La Grande Borne en aan de snelweg A6. Tijd om de wijk in te gaan.

Après moi: le déluge

Foto: Olivier van Beemen

Ik geloof dat ik Parijs net op tijd ingewisseld heb voor de banlieue. Op de plek waar nu eendjes zwemmen picknick ik 's zomers vaak.

BANLIEUE BLOG: 'Een bloeiperiode heeft de wijk niet gekend'

Vanaf vandaag staat mijn weblog tien dagen in het teken van La Grande Borne, een buurt in de Parijse voorstad Grigny. Morgen vestig ik mij daar om verslag te doen, zie dit eerdere bericht.

Vandaag interviewde ik in een café in Parijs de socioloog Sylvain Taboury, die in opdracht van het departement Essonne, onderzoek heeft gedaan in de buurt. La Grande Borne is ruim dertig jaar oud en is altijd een probleemgebied geweest. Taboury: 'Een bloeiperiode heeft de wijk niet gekend.' Telkens zijn er nieuwe maatregelen genomen ter verbetering, maar een ontwikkeling zit er niet in. En het overzicht raakte kwijt. De socioloog heeft geprobeerd dat terug te vinden. Zijn bevindingen staan hier.

De buurt is gebouwd tussen 1967 en 1971, net als veel vergelijkbare wijken in voorsteden, om de woningnood tegen te gaan. 'De problemen begonnen meteen al. Grigny ging van 3000 inwoners in een paar jaar naar 27.000, maar kreeg nauwelijks extra geld. Gevolg was dat een aantal basisvoorzieningen, zoals een goede busverbinding en een postkantoor lange tijd ontbrak,' zegt Taboury. Bovendien lag het geïsoleerd van de rest van de stad. De snelweg A6 'autoroute du soleil' snijdt Grigny in tweeën.
De problemen stapelden zich met de decennia op. Vaak wordt de oplossing gezocht in de sloop en heropbouw van een probleemwijk, maar dat vindt Taboury geen goed idee voor La Grande Borne. Hij roemt de laagbouw (twee à vier etages) van de buurt van architect Emile Aillaud, de originele woningen en de vele kunstwerken. 'Alles afbreken helpt niet. De werkloosheid is dan nog steeds 45 procent. Er zijn banen nodig,' zegt hij.
Taboury: 'Politici geven het ontwerp van een buurt, en daarmee dus de architect, de schuld van de problemen. Die zijn echter veeleer van politieke en economische aard.' Armen, werklozen en allochtonen (vaak alledrie) zijn met zijn allen bij elkaar gezet in een buurt waar nauwelijks werk is.

Tot zover. Tijd voor goede nachtrust om morgen uitgeslapen naar de banlieue te trekken.

Studenten bestormen Sorbonne

CRS (ME) bij de Sorbonne, bezet door enkele tientallen studenten. Foto: Olivier van Beemen

Stormloop op de Sorbonne aan het eind van de middag. Uw verslaggever was erbij. Veel was er niet te zien. Bijzonderheid: nog meer ME in de buurt dan gisteren. Voor mijn mening over het 'eerstebaancontract' (CPE), zie reacties vorige bericht. Geef ook jullie mening.

Belegering Quartier Latin

Dat was nog lastig thuiskomen na een cafébezoek in de buurt. Een groot deel van Quartier Latin is afgezet door zo'n 200 man CRS (ME'ers), dankzij een handjevol militante studenten van de Sorbonne. Zij protesteren op fanatieke wijze tegen het Contrat de Première Embauche (CPE, 'eerstebaancontract'), een voorstel van premier Dominique de Villepin om de massawerkloosheid onder jongeren terug te dringen. Die treft nu iets minder dan een kwart van de jongeren onder de 26.

Ontevredenheid heerst vooral over de proeftijd van twee jaar in dat contract, wat begrijpelijk is. Een werkgever kan iemand in die periode zonder reden op ieder moment ontslaan. Aan de andere kant zijn Franse werkgevers dermate huiverig iemand aan te nemen, vanwege de plichten die dat meebrengt, dat er nauwelijks nieuwe banen gecreëerd worden. Volgens mij moet het contract een kans krijgen.
Hoe dan ook, met toestemming van de leiding van de universiteit hebben de studenten de universiteit bezet en ze zullen daar net als gisteren de nacht doorbrengen. Het lijkt erop alsof ze een nieuwe mai 68 proberen te ontketenen. Die begon weliswaar in Nanterre, maar was het hevigst in het Quartier Latin. Morgen meer...

Veel gebeurd verder in Frankrijk vandaag: gijzeling - met goede afloop - van een twintigtal leerlingen door een gefrustreerde leraar, fanatieke tennisvader die acht jaar cel kreeg omdat hij de tegenstanders van zijn kinderen verdovende middelen toediende via hun waterfles, waarbij er één omkwam. Ik zou zeggen: een goede gelegenheid om morgen een van de GPD-kranten aan te schaffen.

Wat staat er op de foto? (8)

Foto: Olivier van Beemen

Na een lastige opdracht vorige week, gaat mijn wekelijkse quiz verder met een iets gemakkelijker opgave. Welk Parijs' gebouw zien we? Spelregels: hier.

Eerdere foto's
foto 7 / foto 6 / foto 5 / foto 4 / foto 3 / foto 2 / foto 1

Serge Gainsbourg

Sinds vorige week staat zanger Serge Gainsbourg in het middelpunt van de belangstelling in Frankrijk. Het was 2 maart vijftien jaar geleden dat hij stierf. Toevallig luister ik sinds een maand of twee veel Gainsbourg en heb van vrienden al talrijke aardige verhalen over hem gehoord, die ik de lezer van mijn blog niet wil onthouden. Voor fans zal het de honderdste keer zijn dat ze over deze schandaaltjes lezen, anderen zullen zich goed vermaken.

In 1965 schrijft Gainsbourg het liedje Poupée de cire, poupée de son voor het 17-jarige zangeresje France Gall, dat daarmee voor Luxemburg het Eurovisie Songfestival wint. Een jaar later laat hij haar het dubbelzinnige Les sucettes (klik voor songtekst) zingen, 'de lolly's'. Liefhebbers zoeken sucer op in het woordenboek. In Nederlandse vertaling (fragment): 'Als de naar anijs smakende gerstesuiker (van de lolly) door de keel van Annie stroomt, is zij in het paradijs.'
De dubbelzinnigheid, die in de videoclip nog sterker aanwezig schijnt te zijn, ontgaat Gall aanvankelijk, in al haar onschuld. Wanneer ze die later toch ontdekt, is ze razend. Ze zingt het liedje nooit meer en verbreekt de samenwerking met Gainsbourg.

Tijdens een tv-uitzending in 1984 vraagt de presentator Gainsbourg hoe hij zijn verjaardag viert. 'Door me stevig te bezatten, net als op alle andere dagen,' antwoordt hij. De show gaat verder, Gainsbourg vertelt de nodige onsamenhangende verhalen en het gesprek komt op belasting. De zanger benadrukt dat de fiscus 74 procent van alles wat hij verdient, opeist. Ter illustratie haalt hij een biljet van 500 francs uit zijn zak, pakt zijn aansteker en verbrandt het op het podium.
Frankrijk is het nog niet vergeten. In een interview vorig jaar met Michel Houellebecq vroeg ik de meesterprovocateur of hij soms provoceert, waarop hij antwoordde dat dat wel meeviel: 'Een biljet van 500 francs verbranden, dat is pas provocatie.'

Twee jaar later is Gainsbourg te gast in een show van de beroemde Franse presentator Michel Drucker. Hij wordt voorgesteld aan Whitney Houston, nog ver voor haar Bodyguard-periode. Houston zegt iets als 'nice to meet you', waarop Gainsbourg duidelijk zegt 'I'd like to fuck you'. Drucker wordt knalrood en probeert Houston duidelijk te maken dat Gainsbourg haar het hof probeert te maken. 'Nee, nee,' zegt Gainsbourg daarop: 'Ik wil haar neuken.' Whitney Houston stamelt op dat moment iets als: 'Hij wil..., hij wil...'. Gainsbourg: 'Ho eens even, ik heb niet gezegd dat ik je nu wil neuken, pas na de uitzending', waarop hij nogmaals in lachen uitbarst. Houston schijnt een jaar of tien niet meer in Frankrijk geweest te zijn.

Bron: www.gainsbarre.com

Eerdere berichten over Franse muziek:
Franse chansons in top 2000 / Zebda / Jacques Brel

Libération op internet

Vrijdag was ik op de redactie van de linkse krant Libération voor een interview met de chef internet van die krant, Johan Hufnagel. De krant van Jean-Paul Sartre is de eerste in Frankrijk die claimt een 'dubbelmedium' te maken: het onderscheid tussen papier en scherm is verdwenen. De redacties zijn samengevoegd en iedere journalist is in theorie tegelijkertijd webredacteur en redacteur voor de papieren krant.
Dat bleek in de praktijk nogal tegen te vallen. De zeer openhartige Hufnagel vertelde me over de grote problemen die 'traditionele' (papieren) journalisten hebben met internet, een 'inferieur' medium. Lees er morgen of uiterlijk donderdag alles over in mijn eerste bijdrage aan het groepsweblog De Nieuwe Reporter, een onafhankelijk platform voor het debat over de toekomst van de Nederlandse journalistiek.

Géoportail: Franse concurrent Earth Google

Het Franse geografisch instituut IGN lanceert in juni Géoportail, een concurrent van Google Earth. Dat is een programma waarop je over de hele wereld kunt navigeren met satellietfoto's, zoals hiernaast van mijn buurt (in de ruime zin van het woord) in Parijs. Géoportail zal alleen het Franse grondgebied bestrijken.
Het zal, anders dan Google, gebruik maken van luchtfoto's, liefst 400.000. Heel Frankrijk zal zichtbaar zijn op een schaal van één pixel voor vijftig centimeter, wat gelijk is aan het hoogste niveau van Google Earth. Frankrijk is bij Google echter slechts voor 20 procent vastgelegd op die schaal.
In tegenstelling tot Google Earth hoef je niets te installeren bij het Institut Géographique National. Het programma is op de site beschikbaar: vanaf juni gelimiteerd, daarna voor iedereen.
Frankrijk en Google zijn de laatste tijd vaker in concurrentie of conflict. Het nationale persbureau AFP eist bijna vijftien miljoen euro voor het gebruik van tekst en foto's op Google Actualités en Frankrijk verzette zich fel tegen het project van Google om een online database te vormen met miljoenen boeken. Frankrijk gaat nu waarschijnlijk een eigen database maken. De EU heeft ook al aangekodigd minstens zes miljoen boeken op scherm beschikbaar te maken.

In de blije neger

In de blije neger, au nègre joyeux, aan de Rue Mouffetard. Foto: Olivier van Beemen

Op de fiets op weg terug naar huis kwam ik de Place de la Contrescarpe op vanuit een straat die ik niet vaak neem. Mijn blik viel op een fraai bord boven een lelijk supermarktje: Au negre joyeux. Maison fondée en 1748. In de blije neger. Het lijkt erop alsof het Maison ooit een restaurantje geweest is of een theehuis. Een internetzoektochtje leerde me dat de meeste anderen die het bord opviel, zich ook afvragen wat er ooit gezeten heeft. Iemand spreekt van een dansclub, terwijl anderen ook aan een eetgelegenheid denken. Wie de blije neger ook wil zien, zou wel eens haast kunnen moeten maken, want B. Diallo, Française van Afrikaanse afkomst heeft een klacht bij de gemeente ingediend tegen dit in haar ogen beledigende bord.

Betalen voor informatie

Mijn GPD-collega in Londen, die sinds kort bericht op het blog London Calling, wees me zojuist op een interessante kwestie in de journalistiek: kan je minderbedeelden, zoals zwervers, betalen voor informatie of een foto? Zie de reacties bij het vorige bericht.
Sommige journalisten weigeren het principieel, anderen nemen een informant liever mee voor een kop koffie of een lunch en weer anderen vinden het geen enkel probleem. Tijdens de rellen in de Franse voorsteden eind vorig jaar lieten buitenlandse journalisten zich bijvoorbeeld betaald 'rondleiden' door de banlieue. Dat lijkt mij duidelijk te ver gaan.
A propos: in Bondy, een voorstad van Parijs, doet het hardnekkige gerucht de ronde dat een Amerikaanse filmploeg tijdens de rellen een aantal jongeren met bivakmuts betaald heeft om een molotovcocktail naar binnen te gooien bij een tapijtenwinkel. De beelden schijnen zelfs op Al-Jazeera vertoond te zijn. Meer daarover op het eerder genoemde bewonderenswaardige Zwitserse blog van het weekblad L'Hebdo.

Wat vindt de lezer? Mag een journalist betalen voor info?

Daklozen Parijs in tenten

Daklozen Spidou in de tent en Fred staand bij het Centre Pompidou. Foto: Olivier van Beemen

Het is weer kouder in Parijs de laatste dagen en het heeft zelfs een beetje gesneeuwd. Dat wordt de komende dagen weer verwacht. Een goede gelegenheid om eens te kijken hoe het staat met de daklozen aan wie Médecins du Monde (Dokters van de Wereld) sinds een aantal maanden tenten geeft.

Ik begaf me vanmorgen naar Camping Centre Pompidou, waar een tiental tentjes naast elkaar echt iets wegheeft van een kampeerterrein. Ik raakte er aan de praat met een Engelsman die Nederlands spreekt, omdat hij er tien jaar gewoond heeft, maar nog te veel mensen kende in Nederland om in de krant te willen. Verder sprak ik met het illustere trio Spidou, Loïc en Fred. Die wilden wel met naam in de krant en op de foto.

Het verhaal staat op deze drie plaatsen te lezen.

Wat staat er op de foto? (7)

Foto Olivier van Beemen

Eindelijk een echte moeilijke. Iedereen kent de fraaie art-nouveau ingangen van de metro van Parijs. Een aantal wijkt daarvan af, zoals deze. Om welke metrohalte gaat het? Je kunt natuurlijk altijd gewoon een van de 297 stations gokken. Regels en prijs: hier.

L'entrée de quelle station de métro à Paris on voit sur la photo ?

Ayaan Hirsi Ali tekent manifest Charlie Hebdo

Ook in Frankrijk is de ster van Ayaan Hirsi Ali rijzende. Diverse media interviewden haar al en onlangs publiceerde Le Monde een vertaling van haar toespraak in Berlijn, over het recht om te beledigen.

Nu is Hirsi Ali, samen met Salman Rushdie, een van de twaalf ondertekenaars van een Manifeste contre le totalitarisme islamique (manifest tegen het islamitische totalitarisme) in het satirische weekblad Charlie Hebdo, dat vandaag uitkwam. De Franse en internationale schrijvers, journalisten en intellectuelen houden een fel pleidooi voor de vrijheid van meningsuiting. Een publicatie van een nieuwe serie spotprenten van profeet Mohammed in hetzelfde weekblad leidde drie weken geleden tot hevige opschudding.

Hier mijn vertaling van het manifest:

Na de overwinning op het fascisme, nazisme en stalinisme, wordt de wereld geconfronteerd met een nieuwe mondiale bedreiging met een totalitair karakter: het moslimfundamentalisme.

Wij, schrijvers, journalisten en intellectuelen, roepen op tot verzet tegen religieus totalitarisme en zijn voorstander van bevordering van vrijheid, gelijkheid en godsdienstneutraliteit (laïcité) voor iedereen.

De recente gebeurtenissen, gevolg van de publicatie van tekeningen van Mohammed in diverse Europese kranten, maken duidelijk dat een strijd voor de universele waarden noodzakelijk is. Deze strijd wordt niet gewonnen met wapens, maar met ideeën. Het gaat daarbij niet om een botsing van beschavingen of een tegenstelling tussen oost en west, maar om een mondiale strijd tussen democraten en theocraten.

Zoals alle totalitarismen zijn angst en frustratie de belangrijkste voedingsbronnen van het moslimfundamentalisme. De haatzaaiers proberen die gevoelens aan te spreken om troepen te vormen die een wereld zonder vrijheid en gelijkheid opdwingen. Maar wij zeggen het luid en duidelijk: niets, zelfs wanhoop niet, rechtvaardigt een keuze voor obscurantisme, totalitarisme en haat. Het islamitisch fundamentalisme is een reactionaire ideologie die overal waar zij voorkomt een einde maakt aan gelijkheid, vrijheid en godsdienstneutraliteit. Haar succes kan slechts tot een wereld leiden van onrechtvaardigheden en heerschappij: die van mannen over vrouwen en van fundamentalisten over anderen. Wij moeten daarentegen universele rechten garanderen voor onderdrukte en gediscrimineerde volkeren.

Wij weigeren te geloven in het 'culturele relativisme', dat accepteert dat moslimmannen en -vrouwen uit naam van het respect van de cultuur en de tradities geen recht hebben op vrijheid, gelijkheid en godsdienstneutraliteit.

Wij weigeren af te zien van onze kritische gedachten uit angst dat zij een aanmoediging zijn voor 'islamofobie', een ongelukkig concept dat tot verwarring leidt tussen kritiek op de islam en stigmatisering van de gelovigen.

Wij pleiten voor de universalisering van de vrijheid van meningsuiting, zodat kritische gedachten op alle werelddelen geuit kunnen worden, tegen alle misstanden en dogma's.

We doen een oproep aan democraten en vrije geesten uit alle landen om van deze eeuw een eeuw van Verlichting te maken en niet van obscurantisme.

Getekend:
Ayaan Hirsi Ali
Chahla Chafiq
Caroline Fourest
Bernard-Henri Lévy
Irshad Manji
Mehdi Mozaffari
Maryam Namazie
Taslima Nasreen
Salman Rushdie
Antoine Sfeir
Philippe Val
Ibn Warraq

Mardi gras

Eieren gooien op mardi gras in het Quartier Latin in Parijs. Foto Olivier van Beemen

Gisteren mardi gras (ongeveer hetzelfde als vastenavond). Franse kinderen bekogelen dan elkaar en voorbijgangers met eieren en meel. De precieze reden daarvoor moet ik nog even opzoeken. Wie bekend is met het fenomeen, nodig ik uiteraard uit tot een reactie. Zelf bleef ik in mijn appartement op drie hoog buiten schot.